گروههای عاملی و دسته بندی ترکیبات آلی
یک گروه
عاملی یک یا
چند اتم بخصوص
با نحوه اتصال
بهم بخصوص و مشخص
است که حضور
آن در یک
ترکیب خواص
ویژه ای به آن
ترکیب می دهد.
بعبارتی
ترکیبات
دارای گروه
عاملی یکسان،
خواص کمابیش
یکسانی از خود
نشان می دهند
و ترکیبات
دارای گروه
عاملی
متفاوت، خواص
کمابیش متفاوتی
دارند. بعنوان
مثال گروه
عاملی الکلی
بصورت 
است
و هر ترکیب
دارای این
گروه عاملی می
تواند با
فلزات فعالی
مثل سدیم
واکنش بدهد و
گاز هیدروژن
تولید کند
(شبیه واکنش
فلز سدیم با
آب).
گروههای
عاملی نقش مهم
و تعیین کننده
ای در تعیین
خواص فیزیکی و
شیمیائی مواد
آلی دارند و
از این رو مواد
آلی براساس
گروههای
عاملی دسته بندی
و بررسی می شوند.
مواد آلی که
نوع و تعداد
گروههای
عاملی موجود
در آنها کاملا
یکسان است، در
فرمولهای خود
باندازه یک یا
چند 
باهم
متفاوت خواهند
بود و ترکیبات
همرده یا
همولوگ در نظر
گرفته خواهند
شد که براساس
نوع و تعداد
گروههای عاملی
موجود
نامگذاری می شوند.
بعنوان مثال
ترکیبات 
و.....
ترکیبات
همولوگی
هستند که گروه
عاملی الکلی –OH دارند و جز
دسته الکلها
طبقه بندی می شوند
و الکل محسوب
می شوند. در
ادامه با
گروههای
عاملی و خواص
مربوطه آشنا
خواهیم شد.
علاوه بر گروههای عاملی می توان ترکیبات آلی را براساس نوع اتمهای موجود به هیدروکربنها و غیرهیدروکربنها طبقه بندی نمود. هیدروکربنها ترکیبات آلی هستند که فقط از عناصر کربن و هیدروژن تشکیل شده اند، درحالیکه در غیرهیدروکربنها علاوه بر کربن و هیدروژن عناصر دیگری مثل اکسیژن، نیتروژن، گوگرد، فسفر و ... حضور دارند. غیر هیدروکربنها را می توان براساس نوع عناصر موجود (بجز کربن و هیدروژن) به ترکیبات اکسیژن دار، ترکیبات نیتروژن دار، ترکیبات هالوژن دار و..... طبقه بندی نمود.
موقع مطالعه ترکیبات آلی هردو دسته بندی یاد شده (دسته بندی بر اساس گروههای عاملی و دسته بندی براساس نوع اتم های موجود) معمولا باهم بکار گرفته می شوند. در اینجا نیز ما بهمین صورت عمل خواهیم کرد. در ابتدا هیدروکربنها و گروههای عاملی موجود و سپس غیر هیدروکربنها مثل ترکیبات اکسیژندار و گروههای عاملی مربوطه را بررسی خواهیم نمود.
هیدروکربنها به دو دسته آلیفاتیک و آروماتیک طبقه بندی می شوند که آلیفاتیکها شامل آلکانها، آلکنها، آلکینها، سیکلوآلکانها و ... و آروماتیکها شامل بنزن، نفتالن، مشتقات آنها و ... می شوند که در ادامه بررسی خواهند شد. در مورد ترکیبات اکسیژندار: الکلها، اترها، آلدهیدها، کتونها، اسیدهای کربوکسیلیک، استرها و فنل ها و در مورد ترکیبات نیتروژندار: آمین ها و آمیدها را بررسی خواهیم کرد. برای هر دسته با گروه عاملی مربوطه، فرمول مولکولی عمومی، ایزومری، نامگذاری، خواص فیزیکی و خواص شیمیائی یا واکنشهای مهم بصورت مقدماتی آشنا خواهیم شد.
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
**************************************************
سایت: www.youngchemist.com
مولف: محمد شاهی
نظرات، پیشنهادات و انتقادات: chemistry.shahi@gmail.com
**************************************************
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||